Calidade, Sustentabilidade e medio Ambiente
Zarpar é a plataforma que conecta a armadores e tripulantes para vivir experiencias náuticas únicas. A misión de ZARPAR é multiplicar x10 o uso dos barcos en España e fomentar a náutica social. De 15 saídas ao ano por barco só en verán, a 150 saídas todo o ano.
Calidade, Sustentabilidade e medio Ambiente
Fernando Fraile, Director Xeral de ICTES
José Antonio López Alvarellos, CEO de Supernova
Luis Gómez, Club Náutico San Antonio de Ibiza
Javier Ruiz de Cortázar, Real Club Náutico de Portonovo
Magdalena Martínez, Real Club Náutico de Calpe
Esta mesa redonda reuniu a expertos e representantes de clubes para falar sobre calidade, sustentabilidade e medio ambiente no sector náutico.
Os expertos
Fernando Fraile abriu explicando que é o Instituto para a Calidade Turística Española. Basicamente, son quen xestionan a famosa Q de Calidade e a nova S de Sustentabilidade. O máis destacable: están a converter a súa norma española de sustentabilidade en norma ISO mundial. Máis de 100 países votaron en xullo pasado para que o modelo español sexa a base da norma internacional. Nada mal, non?
Fernando insistiu en algo clave: con tantos “selos” e “diplomas” que hai por aí, a Unión Europea está a poñer orde. Agora esixen dúas cousas básicas para calquera certificación seria: que responda a unha norma pública (non inventada por cada un) e que haxa auditoría externa independente. Ou sexa, nada de “declaracións responsables” nin certificados por teléfono.
José Antonio López Alvarellos (CEO de Supernova) foi máis ao gran cos clubes náuticos. A súa mensaxe: a excelencia hoxe é incompleta se non inclúe compromiso real co planeta. Os clubes náuticos son gardiáns do mar, e iso conleva responsabilidade.
Explicou que a calidade non é só ter un peirao sen fisuras ou unha grúa que funcione. É toda a experiencia: desde a benvida ata como está de limpo o baño. E para que non sexa só palabrería, hai que certificalo: ISO 9001, Q de Calidade, ISO 14001, S de Sustentabilidade, e para os máis atrevidos, o EMAS (o regulamento europeo que é o nivel máis alto).
Tamén conectou todo isto cos ODS (Obxectivos de Desenvolvemento Sostible). Sabías que hai 17 ODS pero 169 metas concretas? Os clubes náuticos impactan directamente en varios: o ODS-14 (vida submarina), o ODS-12 (consumo responsable) e o ODS-7 (enerxía limpa).
Tres áreas de acción inmediata que propuxo:
- Xestión de residuos: separar os perigosos (aceites, baterías, pinturas) e eliminar plásticos dun só uso
- Eficiencia enerxética: LED everywhere e paneis solares. Sistemas de reutilización de auga
- Protección da biodiversidade: limpezas de fondos mariños e educar sobre especies invasoras
As experiencias dos clubes
Magdalena Martínez (Real Club Náutico de Calpe) contou unha historia de 20 anos de traballo. O club ten case 50 anos e desde 2001 apostaron polas certificacións ISO 9001 e 14001. Despois viñeron o EMAS, a Q de Calidade, e agora a memoria de sustentabilidade.
A súa reflexión máis interesante: ter a casa ordenada non é só para “colgar bandeiras nos mastros”. É ter procesos claros, que o persoal saiba como traballar, e que a xunta directiva (que son voluntarios, lembremos) poida tomar decisións con seguridade.
Algo bonito que dixo: teñen a Bandeira Azul desde 1987 de maneira ininterrompida, xunto co Club Náutico de Altea. Son pioneiros en España. E si, teñen un comité de sustentabilidade que revisa obxectivos cada ano.
Luis Gómez (Club Náutico San Antonio de Ibiza) foi o máis emocional. Comezou dicindo que el é de letras e que todo isto da tecnoloxía lle asusta un pouco, pero que lles vai ben. O seu club ten 700 socios, 500 amarres (o 80% para esloras pequenas) e un equipo de 60-100 persoas segundo a tempada. Detalle curioso: todos os departamentos menos un están dirixidos por mulleres.
Luis falou do “ouro azul”: mentres outros teñen petróleo ou gas, nós temos o mar Mediterráneo e Atlántico. Se non o coidamos, estamos perdidos.
Levan máis de 30 anos coa Semana do Mar: invitan a colexios de Ibiza, fan un concurso con alumnos de 5º de primaria sobre temas mariños, e os gañadores cambian as clases do cole por clases no barco. Pasaron máis de 20.000 alumnos. Cando falou de ver a nenos especiais desfrutando no mar e aos seus pais chorando de emoción, notouse que isto vai moi en serio para el.
Javier Ruiz de Cortázar (Presidente do Club Náutico de Portonovo) foi moi práctico. Teñen todas as certificacións desde 2011 (Q, Bandeira Azul, ISO 14001, EMAS, S de Sustentabilidade).
Por que as teñen? Porque:
- Organízaste mellor
- Documentas todo e tes historial para mellorar
- Reduces consumos (electricidade, auga, lixos)
- Das mellor imaxe
- Conciencias aos socios
E aquí veu o interesante: Portos de Galicia failles bonificacións nas taxas portuarias por ter certificacións. E a Xunta de Galicia (Turismo de Galicia) bonifícalles ata o 50-55% do custo da auditoría externa. Non é moito, admitiu, pero axuda.
A súa frase clave: “As certificacións son un medio para conseguir un fin, non un fin en si mesmo”. O obxectivo dos clubes é social: promoción de deportes náuticos, formación de novas xeracións. Hai que xestionalos como empresas, si, pero non se mira a conta de resultados económica, mírase a conta de resultados social e educacional.
O debate
Armouse un debate interesante sobre se os clubes son empresas ou entidades sociais. Luis deixouno claro: “Non nos mentalizamos en sacar rendementos. Queremos reinvestir en educación e integración de nenos especiais”. Aínda que matizou: “Hai que xestionalo como empresa, pero sen perder diñeiro”.
Tamén falaron do turismo de tránsito: os barcos que chegan de paso. Todos coincidiron en que hai que darlles o mesmo servizo que aos socios, porque se fas algo ben entéranse 4 ou 5, pero se o fas mal entéranse 25.
E claro, o eterno dilema: cando organizas regatas grandes (Luis mencionou a Ruta de la Sal con 200 barcos e mil persoas), como mantés a calidade? A súa resposta: “Abrímonos as portas e logo solucionamos como sexa”.
Conclusións
Os clubes náuticos teñen que ser referentes de sustentabilidade. Non é marketing, é responsabilidade. As certificacións non son para presumir, son para organizarse mellor, reducir custos, cumprir a lei e, sobre todo, devolver á sociedade o que nos ten dado.
E a educación é a base de todo. Se os nenos aprenden desde pequenos a coidar o mar e a posidonia, o futuro está un pouco máis asegurado.
Como dixo Fernando: “O turismo é a solución, non o problema. E calquera esforzo en calidade e sustentabilidade, antes de servir aos turistas, serve aos nosos veciños”.